از آنجایی که بسیاری از خریدها و تراکنش‌های مالی به صورت آنلاین انجام می‌شود، اطمینان از اعتبار فروشگاه‌های اینترنتی اهمیتی دوچندان پیدا کرده است. یکی از راه‌های تشخیص فروشگاه‌های معتبر آنلاین، توجه به نماد اعتماد الکترونیکی یا همان اینماد است. اما چگونه از صحت نماد اعتماد الکترونیکی مطمئن شویم؟ آیا چک کردن اینماد به تنهایی کافی است؟ در این مطلب به روش‌های تشخیص اصالت نماد اعتماد الکترونیکی و اینکه از کجا بفهمیم نماد اعتماد الکترونیکی واقعی است خواهیم پرداخت. پس اگر شما هم جزو افرادی هستید که به دنبال راهی برای خرید آنلاین امن و مطمئن می‌گردید، تا انتها با ما همراه باشید.
چرا باید از صحت نماد اعتماد الکترونیکی اطمینان حاصل کنیم؟
قبل از اینکه بخواهیم به سراغ روش‌های چک کردن اینماد برویم، بهتر است کمی درباره اهمیت این موضوع صحبت کنیم. وقتی پای خرید آنلاین و واریز پول به میان می‌آید، اولین دغدغه‌ای که به ذهن خطور می‌کند، امنیت تراکنش و اطمینان از معتبر بودن فروشگاه است. در این میان، نماد اعتماد الکترونیکی به عنوان یک تاییدیه رسمی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت، نقش مهمی در جلب اعتماد کاربران ایفا می‌کند. اطمینان پیدا کردن از صحت نماد اعتماد الکترونیکی به دلایل زیر اهمیت دارد:
- جلوگیری از کلاهبرداری و سوءاستفاده‌های احتمالی
- حفظ امنیت اطلاعات شخصی و بانکی در هنگام خرید آنلاین
- اطمینان از رعایت قوانین و مقررات تجارت الکترونیک توسط فروشگاه
- امکان پیگیری و طرح شکایت در صورت بروز مشکل در روند خرید
- افزایش اعتماد و اطمینان خاطر در تجربه خرید اینترنتی
بنابراین صرف وجود نماد اعتماد الکترونیکی در یک وب‌سایت، نمی‌تواند ملاک کافی برای اعتماد باشد و لازم است حتماً صحت و اعتبار آن را هم بررسی کنیم.
اگر به دنبال اطلاعاتی درباره اینماد (نماد اعتماد الکترونیکی) و نحوه دریافت آن هستید، این راهنمای جامع را از دست ندهید!
روش‌های تشخیص نماد اعتماد الکترونیکی معتبر
حالا که با اهمیت چک کردن اینماد آشنا شدیم، بهتر است نگاهی به روش‌های تشخیص اصالت این نماد داشته باشیم. چند روش ساده وجود دارد که با استفاده از آن‌ها می‌توانیم از کجا بفهمیم نماد اعتماد الکترونیکی واقعی است. توجه به این نکات، ما را در انجام خریدی امن و مطمئن یاری خواهد کرد. برای اینکه بدانیم چگونه از صحت نماد اعتماد الکترونیکی مطمئن شویم، روش‌های تشخیص را بیان می‌کنیم تا با خیال راحت از آن‌ها استفاده کنید:
۱. کلیک بر روی نماد اعتماد الکترونیکی
اولین و ساده‌ترین روش برای چک کردن اینماد، کلیک کردن روی آن در صفحه اصلی فروشگاه است. با این کار، باید به صفحه‌ای در وب‌سایت رسمی نماد اعتماد الکترونیکی enamad.ir منتقل شویم که حاوی اطلاعات مربوط به آن فروشگاه است. اگر با کلیک روی نماد، صفحه‌ای باز نشد یا به آدرسی نامرتبط هدایت شدیم، احتمال جعلی بودن نماد وجود دارد.
لازم است در صفحه باز‌شده، اطلاعات نمایش‌داده‌شده را با اطلاعات فروشگاه مطابقت دهیم. هرگونه مغایرت می‌تواند نشانه‌ای از غیرمعتبر بودن نماد باشد. همچنین اگر نماد فاقد لینک بود یا به صفحه بدون محتوا منتقل شدیم، باید در اعتبار آن تردید کنیم. همچنین توجه به لینک، آدرس و محتوای صفحه مقصد بسیار مهم است. دقت داشته باشید که لینک باید به دامنه enamad.ir ختم شود.
مراقب لینک‌های مشابه یا جعلی باشید که با هدف فریب کاربران طراحی می‌شوند. چک کردن اینماد با کلیک روی آن، اولین گام برای حصول اطمینان است.
۲. مقایسه آدرس وب‌سایت با اطلاعات اینماد
بعد از کلیک روی نماد اعتماد الکترونیکی و مشاهده اطلاعات آن، باید آدرس فروشگاه (URL) را با آدرس ثبت‌شده در صفحه اینماد مطابقت دهیم. دقت کنید که حتی یک حرف اختلاف در آدرس، می‌تواند نشانه‌ای از عدم اعتبار نماد باشد.
گاهی ممکن است آدرس فروشگاه با آنچه در صفحه اینماد آمده تفاوت جزئی داشته باشد. به عنوان مثال، نبود یا اضافه بودن www در ابتدای آدرس. در چنین مواردی، باید با استفاده از سایر روش‌ها اعتبار نماد را بررسی کنیم و در صورت کوچک‌ترین شک و تردید، از خرید در آن فروشگاه خودداری نماییم.
۳. استفاده از وب‌سایت رسمی اینماد برای استعلام
علاوه بر کلیک بر روی نماد اعتماد الکترونیکی، می‌توانیم با مراجعه به وب‌سایت رسمی enamad.ir هم اصالت آن را بررسی کنیم. در این وب‌سایت، بخشی تحت عنوان «استعلام نماد اعتماد الکترونیکی» وجود دارد که با وارد کردن آدرس فروشگاه می‌توانیم از اعتبار نماد آن مطمئن شویم.
در صفحه استعلام، کافی است آدرس وب‌سایت را به درستی وارد کنیم تا اطلاعات مربوط به آن نمایش داده شود. در صورت معتبر بودن نماد، صفحه‌ای شامل مشخصات فروشگاه، شماره نماد و تاریخ اعتبار آن را مشاهده خواهیم کرد. عدم نمایش اطلاعات یا وجود هرگونه خطا و مغایرت، می‌تواند زنگ خطری برای اعتبار فروشگاه باشد.
این روش، یک راه موثر و قابل‌اعتماد برای چک کردن اینماد و اینکه از کجا بفهمیم نماد اعتماد الکترونیکی واقعی است محسوب می‌شود. بنابراین، در کنار روش کلیک، حتماً از امکان استعلام آنلاین نیز استفاده کنید تا با خیالی آسوده‌تر خرید کنید.
۴. بررسی تاریخ اعتبار نماد
یکی دیگر از نکاتی که در بررسی صحت نماد اعتماد الکترونیکی باید به آن توجه کنیم، تاریخ اعتبار آن است. هر نماد معتبر، دارای یک بازه زمانی مشخص است که در طول آن اعتبار دارد. این بازه در صفحه اطلاعات نماد درج می‌شود و باید حتماً به آن دقت داشته باشیم.
فروشگاه‌ها موظف هستند قبل از اتمام تاریخ اعتبار، نسبت به تمدید نماد اقدام کنند. بنابراین اگر در بررسی نماد با تاریخ منقضی‌شده مواجه شدیم، باید نسبت به اعتبار و قانونی بودن فعالیت فروشگاه تردید کنیم. چک کردن اینماد از نظر تاریخ اعتبار، یک گام حیاتی است که نباید از آن غافل شویم. حتی اگر از سایر جهات، نماد معتبر به نظر می‌رسد، نداشتن اعتبار زمانی می‌تواند نشانه‌ای از عدم پایبندی فروشگاه به قوانین و مقررات باشد که می‌تواند ریسک خرید از آن را افزایش دهد.
قبل از خرید از یک سایت، حتماً تاریخ اعتبار اینماد را در سامانه رسمی اینماد بررسی کنید، زیرا نمادهای منقضی‌شده قابل‌اعتماد نیستند!
مطابقت اطلاعات تماس و مشخصات فروشگاه
در صفحه اطلاعات نماد اعتماد الکترونیکی، علاوه بر اطلاعات کلی فروشگاه، مواردی مانند نام و نشانی دقیق شرکت، شماره تماس و سایر راه‌های ارتباطی هم درج می‌شود. برای حصول اطمینان از صحت نماد، باید این موارد را با اطلاعات منتشر شده در خود وب‌سایت فروشگاه تطبیق دهیم.
دقت کنید که هرگونه مغایرت میان اطلاعات تماس، آدرس، نام و سایر مشخصات فروشگاه در نماد و وب‌سایت، می‌تواند نشانه‌ای از جعلی بودن یا عدم اعتبار نماد باشد. حتی اگر این تفاوت‌ها جزئی باشند، باید نسبت به اعتبار فروشگاه تردید کنیم.
بنابراین صرف چک کردن اینماد به تنهایی کافی نیست و باید با دقت و حوصله، اطلاعات ارائه‌شده در نماد را با محتوای وب‌سایت مقایسه کنیم. این کار شاید در نگاه اول وقت‌گیر به نظر برسد، اما برای حفظ امنیت خرید و جلوگیری از کلاهبرداری احتمالی لازم خواهد بود.
تفاوت نماد اعتماد الکترونیکی اصلی و جعلی
با وجود تمام تمهیداتی که برای تشخیص اصالت نماد اعتماد الکترونیکی وجود دارد، متاسفانه برخی افراد سودجو اقدام به جعل این نماد می‌کنند تا از این طریق، اعتماد کاربران را جلب کنند. بنابراین لازم است با تفاوت‌های ظاهری و ماهوی نماد اصلی و جعلی آشنا باشیم. بر همین اساس برای پاسخ به دغدغه چگونه از صحت نماد اعتماد الکترونیکی مطمئن شویم، تفاوت‌های نماد اصلی و جعلی را در جدول زیر خلاصه کرده‌ایم:
| ویژگی | نماد اعتماد الکترونیکی اصلی | نماد اعتماد الکترونیکی جعلی |
|---|---|---|
| لینک به صفحه اطلاعات در enamad.ir | دارد؛ با کلیک روی نماد، به صفحه اطلاعات کسب‌وکار در وب‌سایت enamad.ir هدایت می‌شوید. | ندارد؛ با کلیک روی نماد، هیچ صفحه‌ای باز نمی‌شود یا به صفحات نامرتبط هدایت می‌شوید. |
| مطابقت اطلاعات صفحه نماد با مشخصات فروشگاه | اطلاعات نمایش‌داده‌شده در صفحه enamad.ir با مشخصات فروشگاه (مانند نام، آدرس و شماره تماس) مطابقت دارد. | اطلاعات نمایش‌داده‌شده با مشخصات فروشگاه همخوانی ندارد یا اطلاعات نادرست است. |
| تاریخ اعتبار نماد | تاریخ اعتبار نماد به‌روز و معتبر است. | تاریخ اعتبار منقضی شده یا مشخص نیست. |
| طراحی و ظاهر نماد | طراحی و ظاهر نماد استاندارد و یکپارچه است. | در طراحی و ظاهر نماد تفاوت‌ها یا ناهماهنگی‌هایی دیده می‌شود. |
| قابلیت استعلام در سامانه اینماد | با مراجعه به وب‌سایت enamad.ir و وارد کردن آدرس وب‌سایت، می‌توانید اطلاعات کسب‌وکار را مشاهده کنید. | در سامانه enamad.ir قابل استعلام نیست یا اطلاعاتی نمایش داده نمی‌شود. |
علاوه بر مواردی که در جدول به آن‌ها اشاره شد، برخی تفاوت‌های ظریف دیگر هم میان نماد اصلی و جعلی وجود دارد. مثلاً در نمادهای جعلی، ممکن است به جای لوگوی استاندارد اینماد، از تصاویر مشابه استفاده شده باشد یا شماره نماد، ساختار نادرستی داشته باشد.
بنابراین علاوه بر رعایت نکات فنی، باید به ظاهر و شکل کلی نماد هم توجه داشته باشیم. دقت در جزئیات و بررسی همه‌جانبه نماد، ما را در تشخیص اصالت آن یاری خواهد کرد. چک کردن اینماد باید با حوصله و وسواس انجام شود تا بتوانیم با خیال راحت، خرید اینترنتی را تجربه کنیم.
چگونه از طریق سامانه اینماد، گزارش تخلفات را ثبت کنیم؟
اگر ندانیم چطور از معتبر بودن نماد اعتماد الکترونیکی مطمئن شویم و گرفتار کلاهبرداری شویم، چه باید کرد؟ خوشبختانه سامانه اینماد امکان شکایت را فراهم کرده تا کاربران بتوانند در صورت مواجهه با تخلف یا مشکل در روند خرید، شکایت خود را به ثبت برسانند.
ثبت شکایت در سامانه اینماد، علاوه بر کمک به پیگیری حقوق کاربران، می‌تواند به شناسایی و برخورد با فروشگاه‌های متخلف هم کمک کند. بنابراین اگر در جریان خرید اینترنتی با مشکلی مواجه شدید، ثبت آن در سامانه رسمی را مد نظر داشته باشید. در ادامه، مراحل ثبت شکایت در سامانه اینماد را مرور خواهیم کرد:
۱. ورود به وب‌سایت اینماد
اولین قدم برای ثبت شکایت، مراجعه به وب‌سایت رسمی enamad.ir است. این سامانه، تنها مرجع رسمی و قانونی رسیدگی به شکایات در زمینه نماد اعتماد الکترونیکی و فروشگاه‌های اینترنتی است. بنابراین، حتماً آدرس وب‌سایت را به‌درستی وارد کنید و مراقب سایت‌های مشابه و جعلی باشید.
پس از ورود به صفحه اصلی وب‌سایت اینماد، برای دسترسی به بخش ثبت شکایت، باید به انتهای صفحه بروید. در آنجا، تحت عنوان «لینک‌های مفید»، گزینه «ثبت شکایت» را خواهید یافت. روی این گزینه کلیک کنید تا به صفحه مورد نظر هدایت شوید.
۲. دسترسی به بخش ثبت شکایت
پس از کلیک روی گزینه «ثبت شکایت»، وارد صفحه مخصوص این بخش خواهید شد. در این صفحه، توضیحاتی درباره نحوه ثبت شکایت، انواع شکایات قابل پیگیری و سایر نکات مهم ارائه شده است. حتماً این موارد را با دقت مطالعه کنید.
در بالای صفحه، دکمه‌ای تحت عنوان «ثبت شکایت جدید» قرار دارد. برای شروع روند ثبت شکایت، روی این دکمه کلیک کنید. دقت داشته باشید که برای ثبت شکایت، باید در سامانه اینماد ثبت‌نام کرده و وارد حساب کاربری خود شوید.
۳. ثبت‌نام یا ورود به سامانه
اگر تا به حال در سامانه اینماد ثبت‌نام نکرده‌اید، باید این مرحله را تکمیل کنید. روی گزینه «ثبت‌نام» کلیک کرده و فرم مربوطه را با وارد کردن اطلاعات فردی، نشانی ایمیل و رمز عبور تکمیل نمایید. پس از ثبت‌نام، می‌توانید با نام کاربری و رمز ایجاد شده وارد سامانه شوید.
در صورتی که قبلاً ثبت‌نام کرده‌اید، کافی است نام کاربری و رمز عبور خود را در فیلدهای مشخص‌شده وارد کنید و گزینه «ورود» را بزنید. پس از ورود به حساب کاربری، امکان ثبت شکایت برای شما فراهم خواهد شد.
۴. ثبت شکایت جدید
پس از ورود به حساب کاربری، مجدداً از منوی سمت راست، گزینه «ثبت شکایت» را انتخاب کنید. در صفحه باز شده، باید نوع شکایت خود را مشخص کنید. با توجه به اینکه شکایت شما مربوط به یک فروشگاه اینترنتی است، گزینه «کسب‌وکار اینترنتی» را انتخاب نمایید.
انتخاب این گزینه، شما را به فرم ثبت شکایت هدایت خواهد کرد. در این فرم، باید اطلاعات مربوط به فروشگاه، جزئیات خرید، مشکل یا تخلف پیش آمده و سایر موارد درخواستی را تکمیل کنید. تکمیل دقیق و کامل این فرم، به روند پیگیری شکایت شما کمک شایانی خواهد کرد.
۵. تکمیل فرم شکایت
در تکمیل فرم شکایت، به موارد زیر توجه داشته باشید:
- نام و نشانی وب‌سایت فروشگاه را به‌طور کامل و دقیق وارد کنید.
- شماره تماس و ایمیل را به‌درستی ثبت کنید تا امکان تماس با شما وجود داشته باشد.
- موضوع شکایت را به‌طور خلاصه و گویا بنویسید؛ به‌عنوان مثال «عدم ارسال کالا»، «مغایرت کالای ارسالی با سفارش» و موارد دیگر
- در بخش توضیحات، جزئیات بیشتری از مشکل را شرح دهید. زمان خرید، مبلغ پرداختی، وضعیت سفارش و هرگونه پیگیری که تا به حال انجام داده‌اید را بنویسید.
- اگر مدارک و مستنداتی در خصوص خرید یا مشکل پیش آمده دارید، آن‌ها را پیوست کنید. مواردی مثل کپی گفتگوها، پیامک‌ها، ایمیل‌ها یا تصاویر می‌تواند روند رسیدگی را تسریع کند.
پس از تکمیل تمام فیلدها و پیوست مدارک، با انتخاب گزینه «ثبت شکایت»، فرایند ثبت شکایت شما نهایی خواهد شد. پیغامی مبنی بر ثبت موفق شکایت دریافت خواهید کرد و کد رهگیری به شما ارائه می‌شود.
۶. ارسال شکایت و پیگیری آن
پس از ثبت نهایی شکایت، سیستم به‌طور خودکار آن را برای بررسی به واحد مربوطه ارسال خواهد کرد. شما می‌توانید با مراجعه به پنل کاربری خود در سامانه اینماد و مشاهده بخش «شکایت‌های من»، از جزئیات و آخرین وضعیت شکایت خود مطلع شوید. توجه داشته باشید که پس از ثبت شکایت، امکان ویرایش آن وجود ندارد. بنابراین قبل از ثبت نهایی، حتماً یک‌بار دیگر تمام اطلاعات درج‌شده را با دقت بررسی کنید.
برای اطلاع از آخرین وضعیت، باید به‌طور مرتب بخش «شکایت‌های من» در پنل کاربری خود را بررسی کنید. تغییر در وضعیت یا دریافت پاسخ، در این بخش به شما اطلاع‌رسانی خواهد شد. در صورت نیاز به ارائه مدارک تکمیلی یا پاسخ به سوالات کارشناسان، باید در اسرع وقت اقدام نمایید. تاخیر در پاسخگویی، ممکن است پیگیری شکایت شما را با کندی مواجه سازد.
سخن پایانی
در این مطلب به بررسی اهمیت اطمینان از صحت نماد اعتماد الکترونیکی پرداختیم. همچنین راه‌های تشخیص نماد اصلی از جعلی را مرور کردیم تا بتوانیم با خیال راحت‌تر، از خدمات فروشگاه‌های اینترنتی استفاده کنیم. با چک کردن اینماد و کنترل اعتبار آن، می‌توانیم تا حد زیادی امنیت خرید آنلاین خود را تضمین کنیم. همچنین با آشنایی با روند ثبت شکایت در سامانه اینماد، می‌دانیم از کجا بفهمیم نماد اعتماد الکترونیکی واقعی است و چگونه حقوق خود را پیگیری کنیم. همچنین اگر تمایل دارید که برای فروشگاه اینترنتی خود اینماد بگیرید، کارشناسان ما در سایت ساز میکسین در کنار شما خواهند بود.
پرسش های متداول در مورد چک کردن اینماد
بله، طبق قوانین نظام تجارت الکترونیک کشور، تمامی کسب‌وکارهایی که به‌صورت آنلاین به ارائه خدمات یا فروش کالا می‌پردازند، موظف به اخذ نماد اعتماد الکترونیکی هستند.
خیر، صرف ارائه خدمات خوب، دلیل کافی برای اعتماد به یک فروشگاه نیست. نبود نماد اعتماد، علاوه بر تخطی از قوانین، می‌تواند نشانه‌ای از عدم شفافیت و پاسخگو نبودن فروشگاه باشد. بنابراین حتی اگر تجربه مثبتی داشته باشیم، باید به فروشگاه‌های فاقد نماد با دیده تردید نگاه کنیم.
خیر، لزوماً نیازی به خرید نیست. اگر در مرحله استعلام یا هر مرحله دیگری از تعامل با فروشگاه با تخلف یا رفتار نادرستی مواجه شدید، می‌توانید نسبت به ثبت شکایت اقدام کنید. البته داشتن مستندات در این زمینه ضروری است.
امکان ثبت شکایت در سامانه اینماد برای چنین فروشگاه‌هایی میسر نیست؛ چرا که اساساً اطلاعات آن‌ها در این سامانه ثبت نشده است. در چنین مواردی، باید از طریق سایر مراجع قانونی مانند اتحادیه، سازمان حمایت از حقوق مصرف‌کننده یا دادگستری اقدام کنید.
